Zwiedzamy Watykan

Watykan: najmniejsze państwo świata

Watykan to najmniejsze państwo świata, jedno z trzech państw-enklaw na świecie (z czego zresztą dwa są na terytorium Włoch). Za datę powstania Państwa Kościelnego przyjmuje się 765 r., a od 1376 roku Watykan zostaje oficjalną rezydencją papieży. W XV, XVI i XVII wieku trwa wielka rozbudowa, w której biorą udział najwięksi ówcześni artyści – Bramante, Ligorio, Michał Anioł, Rafael, Bernini. Wtedy właśnie powstaje Biblioteka Apostolska, Kaplica Sykstyńska i wreszcie Bazylika św. Piotra.

Bazylika św Piotra

Watykan to państwo, gdzie mniej więcej co dziesiąty obywatel jest wojskowym – a to za sprawą gwardii szwajcarskiej, która pełni w głównie funkcję reprezentacyjną, ale też jej członkowie są odpowiedzialni za ochronę papieża.

Watykański gwardzista – Szwajcar, katolik, kawaler, minimum 174 cm wzrostu 🙂

To jedyne państwo, które w całości znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, nic więc dziwnego, że to najczęściej odwiedzane państwo świata – statystyki mówią nawet o 5,5 mln turystów rocznie, co przy liczbie mieszkańców poniżej 1000 faktycznie robi wrażenie.

Plac św. Piotra

Plac św. Piotra w Watykanie

Figura św. Pawła przez Bazyliką św. Piotra

Plac projektu Berniniego naprawdę robi wrażenie. Otaczają go 284 kolumny i 88 pilastrów. Kolumnadę zdobią figury świętych, których jest aż 140. Na środku placu, jak na wielu rzymskich placach, znajdują się dwie fontanny i egipski obelisk, sprowadzony do Rzymu podobno jeszcze przez cesarza Kaligulę. Przed wejściem do Bazyliki witają nas dwie ogromne figury apostoła Piotra i św. Pawła.

Bazylika św. Piotra

Bogato zdobiona kopuła bazyliki

kolejka przed Bazyliką

Pierwszy kościół powstał tutaj, podobno w miejscu pochówku św. Piotra, już w IV wieku, ale czas mocno nadwyrężył stara budowlę i w XV wieku została podjęta decyzja o budowie nowej bazyliki. Kolejne projekty budziły wiele kontrowersji, prace trwały zresztą w czasie życia kilku kolejnych architektów i papieży, więc koncepcja architektoniczna zmieniała się kilkakrotnie. Ostatecznie w 1626 roku odbyła się konsekracja nowej bazyliki. Zbudowana na planie łacińskiego krzyża, z ogromną kopułą jest do dziś drugim co do wielkości kościołem na świecie, który może pomieścić nawet 60 tys. wiernych.

Pieta Michała Anioła

Figury Chrystuda i apostołów na zwieńczeniu fasady

Wnętrze jest faktycznie ogromne i jak przystało na barokową świątynię, bogato zdobione. W środku można podziwiać takie dzieła sztuki jak brązowy baldachim nad ołtarzem głównym – dzieło Berniniego i Borrominiego czy „Pieta” Michała Anioła. (Ta wczesna rzeźba Michała Anioła spotkała się ze sporą krytyką. Wielu uważało, że tak przedstawiona Maria jest zbyt młoda na opłakiwanie śmierci dorosłego syna – sami oceńcie). W podziemiach bazyliki znajdują się groby papieskie.

Możliwe jest także wejście na kopułę, skąd roztacza się jedyna w swoim rodzaju panorama Rzymu. Na zwieńczeniu fasady bazyliki znajdują się figury Chrystusa i apostołów. Jeden z moich znajomych zwrócił uwage na to, że z tyłu nie są zbyt precyzyjnie wykonane, co można zobaczyć właśnie będąc na tarasie kopuły. 🙂

Widok na Rzym z kopuły Bazyliki św. Piotra

 Muzea Watykańskie

Skarby tych muzeów gromadzili przez setki lat papieże, z których wielu było pasjonatami i znawcami sztuki, można więc sobie wyobrazić ogrom dostępnych w tym miejscu eksponatów. Nie mniej ciekawe od samych zbiorów są zresztą pomieszczenia watykańskich pałaców, zdobione przez najlepszych mistrzów.

Schody w Muzeach Watykańskich

Oczywiście nie można wyjść, nie zobaczywszy Kaplicy Sykstyńskiej. Michał Anioł na zlecenie papieża Juliusza II przez 4 lata przyozdabiał sklepienie kaplicy freskami. Na powierzchni ponad 900 m² artysta wymalował dziewięć wydarzeń ze Starego Testamentu, przedstawiając około 300 postaci i muszę przyznać, że dzieło robi ogromne wrażenie, mimo tego, że warunki zwiedzania są mało przyjemne (panuje ogromny tłok, a żeby podziwiać sufit oczywiście trzeba zadzierać głowę). Trudno sobie wyobrazić artystę, który maluje na tej wysokości, w tak trudnych warunkach, przez tak długi czas. Ponad 20 lat później na ścianie ołtarzowej Michał Anioł namalował także majestatyczny obraz „Sąd ostateczny”, który także można nadal w kaplicy zobaczyć.

Stanze Rafaela – alegoria Sprawiedliwości

Stanze Rafaela – Sen Jakuba

Kolejnym wartym zobaczenia miejscem są Stanze Rafaela – komnaty papieskie udekorowane freskami na zlecenie papieża Juliusza II. Autorem koncepcji jest Rafael. Do dziś nie rozstrzygnięto jednak które z malowideł artysta wykonał samodzielnie, a które zostały namalowane przez jego uczniów. Freski łączą motywy religijne z klasycznymi i są artystycznym głosem w dyskusjach filozoficznych.

Wśród uwiecznionych postaci pojawiają się zarówno historyczni władcy, papieże, filozofowie, artyści, jak i alegorie, teologii, filozofii czy poezji. Znalazło się także miejsce dla samego Rafaela – przyjmuje się, że uwiecznił swoją postać na fresku „Szkoła Ateńska”.

Szkoła ateńska – młodzieniec w czarnym nakryciu głowy to podobno sam Rafael

W Pinakotece można zobaczyć „Przemienienie Pańskie” Rafaela, „Św. Hieronima” autorstwa Leonarda da Vinci czy „Złożenie do grobu” Caravaggia. Jest też polski akcent – „Jan Sobieski pod Wiedniem” Matejki.

Pinakoteka – dzieła Rafaela

Idąc obszernymi korytarzami i zwiedzając kolejne galerie można podziwiać zbiory starych map, greckie i egipskie dzieła sztuki, niezwykłe arrasy. Nie sposób podczas jednej wizyty obejrzeć wszystkiego, więc najlepiej wybrać coś z zakresu swoich zainteresowań.

Galeria Map w Muzeach Watykańskich

Informacje praktyczne:

Muzea Watykańskie

• Czynne od 9.00 od poniedziałki do soboty od 9.00 – 18.00 (ostatnie wejście o 16.00), w niedzielę muzea są zamknięte, poza ostatnią niedzielą miesiąca)
• Wejście kosztuje 16 euro + dodatkowe 4 euro jeśli robisz rezerwację internetową, która pozwala Ci ominąć kolejkę.
• W ostatnia niedzielę miesiąca wejście jest darmowe, ale mając w pamięci tłumy, jakie są tam codziennie, trudno mi sobie wyobrazić zwiedzanie w ten dzień.
• Nie ma audio przewodnika w języku polskim
• Wszędzie, poza Kaplicą Sykstyńską, można fotografować
• Dodatkowe opcje możesz sprawdzić na oficjalnej stronie: http://www.museivaticani.va i na tej stronie także rezerwuj bilet.

Bazylika św. Piotra

• Wejście do samej bazyliki jest bezpłatne, ale trzeba się przygotować na czekanie w długiej kolejce. Im wcześniej przyjdziesz, tym krócej będziesz czekał, ale swoje odstać trzeba o każdej porze roku.
• Opłata – 7 euro za wjazd na górę i wejście schodami już na samą kopułę (ponad 300 stopni) lub 5 euro za wejście z samego dołu po schodach (ponad 500 stopni).

Źródłem informacji o zabytkach Rzymu są dla mnie pozycje, które polecam poniżej:

Tim Jepson, Dookoła świata. Rzym, Pascal 2003

Wojciech Ponikiewski, Spacerownik historyczny. Rzym i jego czarna arystokracja, Agora SA 2009