Dlaczego Chopin?

Zeszłej zimy gościłam dwie znajome artystki (pianistkę i skrzypaczkę), które oprowadzałam po Warszawie. Oczywiście od razu pomyślałam sobie, że na pewno zainteresują je miejsca związane z Chopinem. I tu pojawił się problem. Okazało się, że sama niezbyt wiele na ten temat wiem. No oczywiście: jest Żelazowa Wola, ale to poza miastem. Jest pomnik w Łazienkach, ale zimą obejrzenie go zajmie może 10 minut. Jest Muzeum Chopina, ale nie mam pojęcia jak wygląda i czy warto tam pójść. Coś mi tam dzwoniło z sercem Chopina, ale szczegółów brak. Z pomocą przyszedł mi wtedy Internet, ale sporo ciekawostek znalazłam, gdy było już za późno.

Poniżej mój poradnik dla Was: „Warszawa śladami Chopina” – jeśli kiedyś znajdziecie się w podobnej sytuacji, na pewno Wam się ta lista miejsc związanych z życiem Fryderyka Chopina przyda.

1. Pałac Saski

Dla warszawiaków to pewnie żadne zaskoczenie, ale dla mnie to była kiedyś duża niespodzianka, gdy dowiedziałam się, że Grób Nieznanego Żołnierza jest częścią stojącego tu niegdyś nieodbudowanego Pałacu Saskiego. W tym Pałacu na początku XIX wieku miało swoją siedzibę Liceum Warszawskie, gdzie od 1810 roku jako nauczyciel francuskiego pracował Mikołaj Chopin, ojciec Fryderyka. Mały Fryderyk pierwsze siedem lat życia spędził właśnie tutaj.

Fragment Pałacu Saskiego

2. Pałac Kazimierzowski

Dzisiaj to jeden z budynków Uniwersytetu Warszawskiego, ale od 1817 roku mieściło się tutaj Liceum Warszawskie, za którym przenieśli się tutaj także Chopinowie. Fryderyk rozpoczął naukę w tym Liceum w 1823 roku.

3. Pałac Radziwiłłów – dzisiejszy Pałac Prezydencki

24 lutego 1818 roku kilkuletni Fryderyk dał tutaj pierwszy publiczny koncert na rzecz Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynnego. Podobno młody artysta najbardziej przejęty był z powodu swojego koronkowego kołnierza.

W ówczesnym Pałacu Radziwiłłów Chopin dał swój pierwszy publiczny koncert

4. Pałac Czapskich

Dziś budynek Akademii sztuk Pięknych. Na drugim piętrze tego Pałacu Fryderyk mieszkał wraz z rodzicami od 1827 roku, aż do jego wyjazdu z Warszawy 2 listopada 1830. To tutaj miał pierwszy własny pokój.

Pałac Czapskich

5. Belweder

Za czasów warszawskiej młodości Chopina mieszkał tutaj Wielki Książę Konstanty, który był podobno wielbicielem muzyki Fryderyka i często zapraszał nastoletniego pianistę do koncertowania w Pałacu.

6. Kościół Wizytek

W czasach licealnych Fryderyk grywał tutaj na organach. To w kościele Wizytek spotkał swoją pierwszą miłość, Konstancję Gładkowską, która śpiewała podczas mszy.

Kościół Wizytek

7. Kościół Ewangelicko-Augsburski Świętej Trójcy

To tutaj w maju 1825 roku odbył się koncert, na którym Fryderyk Chopin zagrał dla cara Aleksandra na instrumencie zwanym eolimelodikon. Carowi chyba występ się spodobał, bo podarował Fryderykowi pierścień z brylantem.

8. Kościół Świętego Krzyża

Za życia Chopina była to parafia jego rodziny. Po śmierci spoczęło tu jego serce. Nie bez przygód jednak. Wieść niesie, że siostra Fryderyka, Izabela, przywiozła serce kompozytora nielegalnie, w… słoiku. Był to dopiero początek problemów, ponieważ ze względu na związek Fryderyka z George Sand księża nie chcieli serca przyjąć. Ostatecznie na wiele lat „wylądowało” w kościelnej rupieciarni. Ostatecznie skrzyneczka z sercem i pamiątkowa tablica pojawiły się w głównym kościele dopiero w 1880 roku. Nie do końca jest też jasne, kto uratował serce podczas II wojny światowej. Jedni twierdzą, że byli to Niemcy – generał SS Ericha von dem Bach-Zelewski przekazał je Polakom 9 września 1944 roku, inne źródła podają, że przez jakiś czas serce było w posiadaniu oddziału AK.

Kościół św. Krzyża, gdzie spoczęło serce Chopina

9. Pałac Zamoyskiego

W 1863 roku mieszkała tutaj siostra Fryderyka, która przechowywała jego fortepian. W odwecie za nieudany zamach na carskiego urzędnika, Rosjanie zdemolowali Pałac, wyrzucając z okien między innymi fortepian Chopina. To właśnie o tym wydarzeniu Norwid napisał wiersz „Fortepian Chopina”.

Z okien tego pałacu carscy żołnierze wyrzucili fortepian Chopina

10. Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich

Autorem projektu był Wacław Szymanowski, a odsłonięcie pomnika odbyło się w 1926 roku. W czasie II wojny światowej pomnik został zniszczony na polecenia gubernatora Hansa Franka. Niemcy zniszczyli także większość istniejących kopii i odlewów. Pomnik odtworzono z wielkim trudem dopiero w 1958 roku. Od 1959 roku, od maja do września, pod pomnikiem regularnie odbywają się koncerty chopinowskie.

Pomnik w Łazienkach Królewskich

Ciekawostką jest, że Japończycy stworzyli w mieście Hamamatsu kopię pomnika.

11. Muzeum Fryderyka Chopina

Nowoczesne muzeum biograficzne, mieszczące się w Pałacu Ostrogskich przy ulicy Okólnik 1. W zbiorach znajduje się wiele pamiątek po kompozytorze, w tym pianino Pleyel, na którym Chopin grał pod koniec swojego życia. Sporo jest w kolekcji rękopisów listów i dzieł kompozytora. Poszczególne sale (niezbyt duże, więc nie polecam zwiedzania w grupie), prowadzą zwiedzających przed kolejne etapy życia kompozytora. Począwszy od dzieciństwa i rodzinnych podróży po Polsce, przed młodość w Warszawie, etap niemiecko-austriackich wojaży, aż po życie w Paryżu, Nohan i na Majroce. Sporo można dowiedzieć się o kobietach Chopina i jego przyjaciołach. O tym jak mieszkał i z kim się spotykał. Sale są multimedialne, jest do obejrzenia sporo filmów i do wysłuchania wiele nagrań, dlatego warto pójść samemu, najlepiej nie w godzinach szczytu. Obecność wycieczek może zakłócić przyjemność zwiedzania.

Muzeum jest czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 11.00 do 20.00.

Bilet normalny kosztuje 22PLN, a ulgowy 13 PLN.

W niedzielę wstęp jest bezpłatny, ale warto przyjść wcześniej, bo liczba miejsc jest ograniczona (nie więcej niż 70 osób).

12. Ławeczki Chopina

Spacerując Krakowskim Przedmieściem i Nowym Światem, warto się rozglądać za ławeczkami z muzyka Fryderyka Chopina. Jest ich kilkanaście – na przykład przy Kościele Wizytek, naprzeciw Kościoła św. Krzyża czy przy Pałacu Czapskich. Na każdej ławce jest mapka z miejscami związanymi z kompozytorem, a także przycisk pozwalający wysłuchać utworu Chopina. Dzięki kodom QR można ściągnąć aplikacje: „Chopin in Warsaw”, ułatwiająca wirtualny spacer po Warszawie Chopina i „Selfie with Chopin”, dzięki której w wybranych miejscach można zrobić sobie zdjęcie z rysunkowym Fryderykiem.

Większość obiektów (właściwie wszystko poza Belwederem i Łazienkami) leży w zasięgu godzinnego spaceru:

Zainteresowanych pogłębieniem tematu odsyłam na stronę Warszawa Chopina, z której zaczerpnęłam część powyższych informacji.